پرسش: آیا نوشیدنی‌های کربوهیدرات‌داری که به صورت پودر هستند و باید با شیر یا آب مخلوط و مصرف شوند برای افراد مبتدی که بدنسازی کار می‌کنند، ضرری ندارد؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
گرچه نوشیدنی‌های کربوهیدرات‌دار انرژی‌زا هستند ولی مصرف دائم و زیاد آنها پانکراس را برای ترشح انسولین تحریک می‌کند و در بلندمدت می‌تواند باعث آسیب‌رسیدن به پانکراس شود و در افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به دیابت نوع 2 را دارند مشکل‌ساز می‌شود و دیابت نوع 2 زودرس در آنها ایجاد می‌کند.
وقتی فردی از راه تغذیه متنوع، متعادل و متناسب می‌تواند نیازهای بدنش را برآورده کند چرا از منابعی استفاده کند که انرژی مصنوعی ایجاد می‌کنند؟
در بسیاری از این مواد علاوه بر قندهای تصفیه‌شده، از ترکیب‌های محرکی مانند کافئین استفاده شده که برای سلامت هیچ فردی مفید نیستند.
اگر ورزشکاری می‌خواهد مایعات پرانرژی بخورد می‌تواند برای جایگزین کردن آبی که هنگام ورزش از بدنش خارج می‌شود از یک ترکیب خانگی شامل آب، عسل، کمی نمک و مختصری جوش شیرین استفاده کند تا هم توانش را افزایش دهد و هم از افت فشارخونش جلوگیری کند.
شربت‌های خانگی مثل شربت آلبالو، سکنجبین، خاکشیر و... نیز نوشیدنی‌های طبیعی بسیار خوبی هستند که نه‌تنها به بدن آسیب نمی‌رسانند بلکه مفید هم هستند.
پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا افراد مبتدی که تازه کار بدنسازی را شروع کرده‌اند گرایش زیادی به مصرف کربوهیدرات و حتی پروتئین دارند و می‌خواهند ره صد ساله را یک‌شبه طی کنند.
پاسخ اینجاست که اگرچه پروتئین برای ادامه حیات و زندگی لازم است و در ساخت آنزیم‌ها، بهبود سیستم دفاعی، تامین نیازهای بدن به اسید آمینه‌های ضروری و... شرکت دارد اما استفاده فراتر از حد نیاز آن می‌تواند به کلیه‌ها فشار وارد کند.
وقتی کلیه‌ها بیش از توانشان کار کنند به‌تدریج آسیب می‌بینند و کارکردشان را از دست می‌دهند و از نظر فیلتراسیون مواد و تنظیماتی که برای اسمولاریته و آب بدن برعهده دارند دچار اشکال می‌شوند.
از آنجا که کلیه‌ها و کبد مهم‌ترین اعضای بدن برای سم‌زدایی و تنظیم pH مایعات بدن هستند بیشتر در معرض تهاجم پروتئین‌های اضافی قرار می‌گیرند. به‌خصوص اگر این مواد تقلبی و مورد تایید نباشند عوارض بیشتری در بدن ایجاد خواهند کرد که حتی می‌تواند باعث از بین رفتن کبد و در نهایت مرگ ورزشکار شود.
در اینجا از همه مربیانی که دانش تغذیه‌ای لازم را ندارند می‌خواهم ورزشکاران را به مصرف پروتئین ترغیب نکنند و این کار را به متخصصان فیزیولوژی ورزشی، پزشکی ورزشی یا متخصصان تغذیه‌ای که دانشی در زمینه تغذیه بدنسازان دارند، بسپارند.
